Zgoda kumulatywna
Zgodę na udzielanie świadczeń zdrowotnych małoletniemu, co do zasady wyraża jego przedstawiciel ustawowy. Jednak dodatkowo pacjent małoletni, który ukończył 16 rok życia ma także prawo do samodzielnego wyrażenia zgody (art. 32 ust. 5 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty). Zatem w tym przypadku wymagana jest zgoda kumulatywna przedstawiciela ustawowego i małoletniego pacjenta. Istotne jest to, że zgoda małoletniego wymagana jest w zarówno przypadku zwykłych czynności medycznych jak i czynności stwarzających podwyższone ryzyko dla pacjenta. Ustawodawca wyraźnie posługuje się konwencją, wedle której dopiero wraz z ukończeniem szesnastego roku życia małoletni nabywa zdolność do świadomego i racjonalnego ustosunkowania się do proponowanych mu świadczeń zdrowotnych.
Pacjent, który ukończył lat 16, może również wyrazić sprzeciw (art. 32 ust. 6 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty). Zgoda oraz sprzeciw mogą być wyrażone ustnie albo poprzez takie zachowanie, które w sposób niebudzący wątpliwości wskazuje na wolę poddania się proponowanym przez lekarza czynnościom albo brak takiej woli. Również przepisy regulujące obowiązek informacyjny lekarza potwierdzają wspomniane już, przyjęte przez prawodawcę założenie, że ukończenie przez pacjenta 16 lat gwarantuje nabycie przez niego dojrzałości intelektualnej i emocjonalnej, niezbędnej do zrozumienia informacji medycznej i udzielenia objaśnionej, niewadliwej zgody na leczenie.
Oczywiście w praktyce lekarskiej może dojść do rozbieżności zdań pomiędzy przedstawicielem ustawowym a małoletnim. Chodzi tu o sytuację, gdy przedstawiciel ustawowy wyraża zgodę na świadczenie zdrowotne a małoletni, który ukończył 16 rok życia wyraża sprzeciw, i odwrotnie. W tej sytuacji lekarz powinien zwrócić się do sądu opiekuńczego o zezwolenie na interwencję medyczną (32 ust. 6 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty). Jest to etap pośredni między całkowitym brakiem zdolności do wyrażenia zgody a pełną samodzielnością, pozwalający pogodzić podmiotowość pacjenta i sprawowanie władzy rodzicielskiej nad dzieckiem. Zdolność małoletnich miedzy 16 a 18 rokiem życia to szczególny rodzaj kompetencji do samodzielnego wyrażenia zgody, ale już nie sprzeciwu. Skoro sprzeciw ten może być przełamany decyzją sądu opiekuńczego . Mając na względzie przedstawione wyżej rozważania uznać także należy, iż kontroli sądu opiekuńczego także przypadek sprzeciwu przedstawiciela ustawowego i małoletniego pacjenta co do dokonania zabiegu (czyli podwójny sprzeciw), którego celowość w opinii lekarza nie budzi wątpliwości.