Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa (KOWR) to instytucja, która zastąpiła Agencję Nieruchomości Rolnych. Zajmuje się ona, podobnie jak poprzednik wdrażaniem i stosowaniem instrumentów wsparcia rolnictwa, aktywnej polityki rolnej oraz rozwoju obszarów wiejskich. Ważnym zadaniem KOWR jest wykonywanie uprawnień wynikających z prawa własności przysługującego Skarbowi Państwa w odniesieniu do mienia Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa (Zasób). W ramach tego stosunku KOWR dokonuje obrotu nieruchomościami i innymi składnikami majątku Skarbu Państwa użytkowanymi na cele rolne. Od dnia 30 kwietnia 2016 r. tj. wejścia w życie ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw obrót nieruchomościami rolnymi Zasobu został istotnie ograniczony. W następstwie powyższego, jak i zmian dokonanych w ustawie z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa preferowanym sposobem zagospodarowania państwowych nieruchomości rolnych jest dzierżawa. Gospodarowanie nieruchomościami Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa odbywa się przy zastosowaniu procedury przetargowej mającej zapewnić transparentny oraz zgodny z polityką państwa dostęp do ziemi państwowej. Obecnie KOWR organizuje przetargi w pierwszej kolejności na dzierżawę nieruchomości rolnych. Sprzedaż nieruchomości rolnych została znacząco ograniczona.

Przetarg KOWR – kto może przystąpić?

KOWR może organizować dwa rodzaje przetargów: przetargi nieograniczone oraz przetargi ograniczone. Do przetargu nieograniczonego może przystąpić każdy, pod warunkiem, iż:

• nie ma zaległości z tytułu zobowiązań publicznoprawnych (tj. względem KOWR, Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego),
• nie włada lub władał nieruchomościami Zasobu bez tytułu i nie jest wspólnikiem jak też nie zasiada w organach podmiotów, które władają lub władały nieruchomościami Zasobu bez tytułu prawnego.

Warunkiem udziału w przetargu jest również konieczność wpłacenia wadium.

W przetargach ograniczonych uczestniczyć mogą osoby, które:

• mają status rolnika indywidualnego i kwalifikacje rolnicze,
• nie mają zaległości z tytułu zobowiązań finansowych wobec KOWR, Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego,
• zamieszkują w tej samej lub sąsiedniej gminie względem tej, w której znajduje się wystawiana do przetargu nieruchomość.

Z możliwości przystąpienia do przetargu ograniczonego wyłączone są ponadto podmioty, które władają lub władały nieruchomościami należącymi do Skarbu Państwa bez tytułu prawnego i mimo wezwania KOWR (lub wcześniej ANR), nieruchomości tych nie opuściły, oraz które w dniu opublikowania wykazu o dzierżawie lub sprzedaży posiadały akcje lub udziały w spółce będącej właścicielem nieruchomości rolnych. Z uczestnictwa w przetargach ograniczonych wyłączone są podmioty, które kiedykolwiek nabyły z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa nieruchomości o łącznej powierzchni użytków rolnych wynoszącej co najmniej 300 ha. Ponadto w przetargach ograniczonych nie mogą brać udziału osoby, które przed upływem 15-to letniego okresu przeniosły własność nieruchomości nabytej z Zasobu lub też nie prowadziły na tej nieruchomości działalności rolniczej.

KOWR organizuje również pisemne przetargi ograniczone. W przetargach tych mogą uczestniczyć wyłącznie podmioty, które uprawnione są do uczestnictwa w przetargach ograniczonych. Co istotne nabycie nieruchomości rolnej Zasobu w trybie tego przetargu odbywa się według ceny określonej przez rzeczoznawcę majątkowego. W ramach ograniczonych przetargów pisemnych nie odbywa się bowiem zgłaszanie postąpień tak jak ma to miejsce w innych przetargach. W przypadku dzierżawy oznacza to, że w ramach przetargu pisemnego ograniczonego oferenci nie zgłaszają postąpień w zakresie wysokości czynszu dzierżawnego.

Kryteriami które służą wyłonieniu nabywcy/dzierżawcy są:

• odległość gospodarstwa rolnego oferenta od zbywanej nieruchomości Zasobu,
• powierzchnia nieruchomości rolnych nabytych lub wydzierżawionych z Zasobu,
• intensywność produkcji zwierzęcej w gospodarstwie oferenta.

Jak przystąpić do przetargu KOWR?

Samo przystąpienie do przetargu KOWR również wiąże się z określoną procedurą. Można ją określić w kilku krokach. Należy:

• znaleźć ogłoszenie przetargu na dzierżawę nieruchomości – np. na stronie internetowej KOWR, w Oddziale Terenowym, Urzędzie Gminy, sołectwie,
• złożyć wszystkie wymagane dokumenty wymienione w ogłoszeniu o przetargu we właściwym terminie i miejscu,
• sprawdzić, czy zgłoszenie zostało zakwalifikowane do przetargu przez komisję przetargową KOWR,
• wpłacić wadium w wysokości i terminie podanym w ogłoszeniu oraz stawić się na przetarg,
• wylicytować najwyższy czynsz dzierżawny, a w przypadku przetargu ofert uzyskać najwyższą liczbę punktów,
• podpisać umowę dzierżawy.

Warto wiedzieć, że od czerwca 2019 roku wszystkie umowy zawarte z KOWR są umownymi zawartymi na czas określony.

Ile kosztuje dzierżawa od KOWR – jak ustala się czynsz

Czynsz dzierżawy od KOWR może być wyrażany jako wartość pieniężna lub też równowartość określonej ilości pszenicy. Ponadto:

• jeżeli czynsz w umowie określony został w decytonach pszenicy, to należność do zapłaty wylicza się na podstawie średniej krajowej ceny skupu pszenicy w półroczu roku kalendarzowego poprzedzającego termin płatności, przyjmując do wyliczeń połowę rocznej stawki czynszu;
• jeżeli czynsz w umowie wyrażony jest w sumie pieniężnej, to począwszy od drugiego terminu płatności, podlega on waloryzacji przy zastosowaniu wskaźników zmian cen skupu podstawowych produktów rolnych w półroczu roku kalendarzowego poprzedzającym termin płatności.

Zgodnie z danymi KOWR średnia wysokość czynszu dzierżawnego wyniosła w 2019 r. 7,8 dt pszenicy/ha.