Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa (KOWR) to instytucja, która zastąpiła Agencję Nieruchomości Rolnych. Zajmuje się ona, podobnie jak poprzednik wdrażaniem i stosowaniem instrumentów wsparcia rolnictwa, aktywnej polityki rolnej oraz rozwoju obszarów wiejskich. Ważnym zadaniem KOWR jest wykonywanie uprawnień wynikających z prawa własności przysługującego Skarbowi Państwa w odniesieniu do mienia Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa (Zasób). W ramach tego stosunku KOWR dokonuje obrotu nieruchomościami i innymi składnikami majątku Skarbu Państwa użytkowanymi na cele rolne. Od dnia 30 kwietnia 2016 r. tj. wejścia w życie ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw obrót nieruchomościami rolnymi Zasobu został istotnie ograniczony. W następstwie powyższego, jak i zmian dokonanych w ustawie z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa preferowanym sposobem zagospodarowania państwowych nieruchomości rolnych jest dzierżawa. Gospodarowanie nieruchomościami Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa odbywa się przy zastosowaniu procedury przetargowej mającej zapewnić transparentny oraz zgodny z polityką państwa dostęp do ziemi państwowej. Obecnie KOWR organizuje przetargi w pierwszej kolejności na dzierżawę nieruchomości rolnych. Sprzedaż nieruchomości rolnych została znacząco ograniczona.
KOWR może organizować dwa rodzaje przetargów: przetargi nieograniczone oraz przetargi ograniczone. Do przetargu nieograniczonego może przystąpić każdy, pod warunkiem, iż:
Warunkiem udziału w przetargu jest również konieczność wpłacenia wadium.
W przetargach ograniczonych uczestniczyć mogą osoby, które:
Z możliwości przystąpienia do przetargu ograniczonego wyłączone są ponadto podmioty, które władają lub władały nieruchomościami należącymi do Skarbu Państwa bez tytułu prawnego i mimo wezwania KOWR (lub wcześniej ANR), nieruchomości tych nie opuściły, oraz które w dniu opublikowania wykazu o dzierżawie lub sprzedaży posiadały akcje lub udziały w spółce będącej właścicielem nieruchomości rolnych. Z uczestnictwa w przetargach ograniczonych wyłączone są podmioty, które kiedykolwiek nabyły z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa nieruchomości o łącznej powierzchni użytków rolnych wynoszącej co najmniej 300 ha. Ponadto w przetargach ograniczonych nie mogą brać udziału osoby, które przed upływem 15-to letniego okresu przeniosły własność nieruchomości nabytej z Zasobu lub też nie prowadziły na tej nieruchomości działalności rolniczej.
KOWR organizuje również pisemne przetargi ograniczone. W przetargach tych mogą uczestniczyć wyłącznie podmioty, które uprawnione są do uczestnictwa w przetargach ograniczonych. Co istotne nabycie nieruchomości rolnej Zasobu w trybie tego przetargu odbywa się według ceny określonej przez rzeczoznawcę majątkowego. W ramach ograniczonych przetargów pisemnych nie odbywa się bowiem zgłaszanie postąpień tak jak ma to miejsce w innych przetargach. W przypadku dzierżawy oznacza to, że w ramach przetargu pisemnego ograniczonego oferenci nie zgłaszają postąpień w zakresie wysokości czynszu dzierżawnego.
Kryteriami które służą wyłonieniu nabywcy/dzierżawcy są:
Samo przystąpienie do przetargu KOWR również wiąże się z określoną procedurą. Można ją określić w kilku krokach. Należy:
Warto wiedzieć, że od czerwca 2019 roku wszystkie umowy zawarte z KOWR są umownymi zawartymi na czas określony.
Czynsz dzierżawy od KOWR może być wyrażany jako wartość pieniężna lub też równowartość określonej ilości pszenicy. Ponadto:
Zgodnie z danymi KOWR średnia wysokość czynszu dzierżawnego wyniosła w 2019 r. 7,8 dt pszenicy/ha.